Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba ośrodkowego układu nerwowego. Z reguły rozpoznawana jest u młodych dorosłych, a wśród nich przeważają kobiety. Czym objawia się to schorzenie, jak często występuje i jakie są obecnie możliwości leczenia?
Stwardnienie rozsiane – charakterystyka i epidemiologia
Stwardnienie rozsiane (często w skrócie określane jako SM z łac. sclerosis multiplex) to choroba ośrodkowego układu nerwowego o charakterze przewlekłym. Przyczyną problemu jest pojawienie się nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania układu autoimmunologicznego. Pojawiają się w nim sygnały nakazujące mu atakowanie osłonek mielinowych nerwów. Dlatego SM zalicza się do kategorii chorób neurodegeneracyjnych. Zmiany mogą pojawiać się w rozmaitych częściach mózgu i rdzenia kręgowego – dlatego w nazwie zastosowano wyrażenie „rozsiane”.
W Atlasie SM można znaleźć podstawowe dane statystyczne dotyczące stwardnienia rozsianego. W 2021 roku zdiagnozowano około 46 tysięcy osób w Polsce. Zaledwie 29% chorych to mężczyźni, a aż 71% – kobiety. Zdecydowana większość osób zmaga się ze stwardnieniem rozsianym w formie rzutowo remisyjnej, w której zaostrzenia objawów występują na zmianę z okresami, w których symptomy się nie pojawiają. Aż 91% pacjentów w Polsce choruje właśnie na ten typ SM.
Diagnostyka stwardnienia rozsianego
Stwardnienie rozsiane u każdej osoby objawia się nieco inaczej. Możliwe jest jednak wyróżnienie podstawowych symptomów, które powinny sugerować udanie się na wizytę do neurologa.
Drętwienie, mrowienie i inne zaburzenia czucia.- Problemy z pamięcią i inne nieprawidłowości pojawiające się w sferze poznawczej.
- Zaburzenia widzenia, które z reguły mają charakter przemijający.
- Zespół przewlekłego zmęczenia, który często utrudnia normalne funkcjonowanie w życiu rodzinnym i zawodowym.
- Problemy w zakresie prawidłowego funkcjonowania jelit i pęcherza moczowego.
- Spastyczność mięśni oraz zaburzenia ruchowe – z reguły pod postacią niedowładu.
Podstawową częścią diagnostyki jest wywiad, po którym najczęściej zlecane jest wykonanie badania rezonansem magnetycznym. Jeśli na obrazie widoczne są zmiany, stanowią podstawę do postawienia diagnostyki. Dodatkowo często zlecane jest wykonanie punkcji w celu pobrania do badania płynu mózgowo-rdzeniowego oraz pobranie krwi w celu sprawdzenia poziomu przeciwciał. Ma to wykluczyć alternatywne choroby, takie jak MOGAD, choroba Device’a czy borelioza.
Jak wygląda życie codzienne chorego?
Życie osoby chorej na stwardnienie rozsiane nie musi różnić się od funkcjonowania sprzed diagnozy. Ważne jest sumienne przyjmowanie leków. W razie gdy pojawią się jakieś trudności, warto podejść do nich rozsądnie i korzystać nie tylko z pomocy neurologa, ale również psychologa i psychiatry.
Stwardnienie rozsiane jest chorobą, która wymaga szczególnej troski i zdrowy tryb życia. Wszelkie szkodliwe nawyki takie, jak stosowanie używek, niezdrowa dieta czy brak aktywności fizycznej mogą zaostrzać objawy choroby. Konieczne jest dbanie o siebie nie tylko w kontekście SM. Każdy stan zapalny może stać się przyczyną wystąpienia rzutu. Wizyty u stomatologa i regularne badania krwi to podstawa!
Jednym z charakterystycznych objawów stwardnienia rozsianego jest zespół przewlekłego zmęczenia. Dobrze dobrane leki są niezwykle ważne i mogą zniwelować ten problem – jednak nie zawsze tak jest. Każdy chory powinien podchodzić do swojego samopoczucia ze zrozumieniem i dbać o wypoczynek. Szybki i intensywny tryb życia nie jest wskazany. Szczególną uwagę warto przywiązywać do snu. To właśnie nocą organizm poświęca czas na regenerację. Ważne jest nie tylko wypracowanie zdrowych nawyków w zakresie higieny snu, ale również dobre wyposażenie sypialni. W łóżku powinien znaleźć się ergonomiczny materac – np. z oferty marki sleepmed.pl. Dobre podłoże do spania to podstawowy czynnik wpływający na efektywność wypoczynku.
Czym jest rzut?
Cechą charakterystyczna stwardnienia rozsianego jest pojawianie się rzutów. Występują z różną częstotliwością, a czas ich trwania musi przekroczyć 24 godziny. Jest to zaostrzenie lub pojawienie się nowych objawów choroby. Warto pamiętać o tym, że nie jest to stan zagrożenia życia. Należy jednak udać się do szpitala, aby otrzymać sterydy w kroplówce.
Ważne jest to, aby przyjąć leki możliwe szybko. Dzięki nim możliwe jest zatrzymanie postępowania procesów zapalnych i zwiększenie prawdopodobieństwa cofnięcia się objawów. Czasem nie ma konieczności przyjmowania kroplówek, a wystarczą przepisane przez neurologa tabletki. Rzuty są obciążające dla organizmu. Z reguły potrzeba po nich przynajmniej kilka dni na dojście do siebie – warto więc korzystać
Programy lekowe w Polsce
Programy leczenia stwardnienia rozsianego funkcjonują w wielu miejscowościach w Polsce. Można z nich korzystać m.in. w szpitalach w miastach takich, jak Łódź, Poznań czy Warszawa. Ważne jest to, że leki są objęte refundacją i pacjenci nie ponoszą kosztów. Warto mieć na uwadze to, że duże znaczenie ma czas. Dlatego jeśli w wybranej placówce terminy kwalifikacji są odległe, warto szukać w innych miastach. Dzisiejsze standardy leczenia sprawiają, że skuteczność jest bardzo wysoka i wielu pacjentów funkcjonuje zupełnie normalnie. Stwardnienie rozsiane nie jest już wyrokiem tak, jak jeszcze kilkanaście lat temu. Po mocniejszych rzutach potrzebna może okazać się rehabilitacja, z której również warto korzystać.
Ze stwardnieniem rozsianym można żyć. Potrzebne jest jednak dobrze dobrane leczenie. W razie zauważenia niepokojących objawów należy jak najszybciej skontaktować się z neurologiem, który zajmie się diagnostyką. W trakcie choroby warto też przywiązywać wagę do prowadzenia zdrowego trybu życia.
Przeczytaj też: Jak pozycja snu wpływa na wybór materaca
